Mięsień sercowy jest mięśniem znajdującym się w sercu. Występuje tylko u kręgowców. Działa w bardzo charakterystyczny sposób – kurczy się maksymalnie pod wpływem nawet najmniejszych impulsów, a jednocześnie wolniej przewodzi impulsy niż mięśnie szkieletowe. Skurcze mięśnia sercowego są dość krótkie, a ich siła jest umiarkowana. Mięsień sercowy jest integralną częścią serca, znajduje się pomiędzy wsierdziem, a nasierdziem.
Mięsień sercowy jest jedynym mięśniem poprzecznie prążkowanym, który nie może być bezpośrednio kontrolowany przez człowieka. Na jego pracę można wpływać tylko pośrednio, np. poprzez wysiłek i odpoczynek, ćwiczenia oddechowe czy medytację. Od innych mięśni poprzecznie prążkowanych, mięsień sercowy różni się także tym, iż jego jądra komórkowe ułożone są centralnie, a włókna są rozgałęzione widlasto.
Mięsień sercowy działa automatycznie. Może pracować nawet pozaustrojowo, gdy zostanie umieszczony w płynie fizjologicznym.
Choroby mięśnia sercowego
Jedną z najpowszechniejszych chorób mięśnia sercowego jest jego zapalenie. Chory odczuwa wówczas duszności i bóle w klatce piersiowej, może pojawić się też arytmia oraz szmery słuchowe. U niektórych osób dochodzi także do omdleń. Niemniej, czasem zdarza się zapalenie bezobjawowe – co niekoniecznie jest dobrą wiadomością dla pacjenta. Choć brak nieprzyjemnych efektów zapalenia sprawia, że chory czuje się lepiej, to jednak bezobjawowe zapalenie jest bardzo niebezpieczne. Zdarza się, że zostaje wykryte dopiero, gdy dojdzie do niewydolności serca, a nawet zgonu chorego.
Zapalenie mięśnia sercowego może być spowodowane zakażeniem wirusowym, bakteryjnym lub grzybicznym albo być konsekwencją chorób autoimmunologicznych. Stan chorobowy może się też pojawić po zapaleniu stawów lub zatruciu toksynami. Duży wpływ na przebieg choroby ma sprawność układu odpornościowego.
Gdy dojdzie do zapalenia mięśnia sercowego z ostrymi objawami, niezbędne jest leczenie szpitalne. W takich wypadkach terapia wymaga znacznego zredukowania aktywności fizycznej aż przez pół roku po ustąpieniu objawów. W przypadku, gdy mięsień sercowy trwale utraci sprawność, możliwy jest także przeszczep serca.
Drugą często spotykaną chorobą jest zawał mięśnia sercowego. Występuje on wtedy, gdy do mięśnia sercowego nie dociera odpowiednia ilość krwi. Sytuacja taka jest konsekwencją niewydolności naczyń wieńcowych. W wyniku zawału tkanki ścian serca ulegają zniszczeniu – jeżeli uszkodzenie jest rozległe, zawał może doprowadzić do zgonu.
Najczęstsze objawy zawału to intensywny ból za mostkiem, opisywany przez pacjentów jako ucisk lub pieczenie, trwający ponad 15 minut. Towarzyszą mu silne poty, poczucie lęku i mdłości. Nie wszystkie objawy muszą wystąpić jednocześnie. Zawał może też przebiegać bezobjawowo. Niemniej, po pojawieniu się bólu należy wezwać pogotowie. Aż połowa zgonów przy zawale następuje w ciągu pierwszej godziny, a dla możliwości uratowania serca pacjenta kluczowa jest pierwsza doba po zawale. Zawał mięśnia sercowego w dziewięciu na dziesięć przypadków jest wynikiem pęknięcia blaszki miażdżycowej.
Be First to Comment